حمله حوثی‌ها به امارات جبهه دیگری در جنگ یمن می‌گشاید

در ۱۷ ژانویه، یک سری حملات پهپادی به کامیون‌های حامل سوخت در المُصفّح (منطقه صنعتی اطراف ابوظبی) و یک سایت ساختمان‌سازی در فرودگاه بین‌المللی پایتخت امارات انجام شد که حوثی‌ها در آن مظنون اصلی بودند. تصاویر ویدئویی نشریافته در توییتر، توده های عظیم و مواج دود سیاهی را در مصفح نشان می‌داد. گزارش‌های اولیه از کشته شدن سه نفر (دو تبعه هندی و یک پاکستانی) و مجروح شدن شش نفر خبر می‌دهند که اولین تلفات ناشی از جنگ یمن در داخل خاک امارات متحده عربی است.

عامل حمله چه بود؟

با درنظر گرفتن استراتژی تلافی‌جویانه حوثی‌ها و هشدارهای هفته گذشته آنها در مورد حمله به امارات این حادثه غافلگیرکننده نبود اما موجب تشدید تنش خواهد بود. حوثی‌ها با انتشار بیانیه‌ای مسئولیت این حملات را به عهده گرفتند و اعلام کردند که نقاط مختلف امارات (از جمله فرودگاه‌های ابوظبی و دبی) را با موشک‌ها و پهپادهای زیادی هدف قرار داده‌اند. آنها این حادثه را واکنشی به فعالیت‌های نظامی اخیر گروه‌های همسو با امارات در مناطق کلیدی جنگ یمن اعلام کردند.

در هفته گذشته، واحدهای العمالقه (غول‌ها) و متحدان آنها، تحت عنوان عملیات ائتلافی جدیدی، حوثی‌ها را از برخی مناطق مهم استان «شبوَه» در جنوب یمن بیرون راندند و شروع به پیشروی در بخش‌هایی از مأرب کردند. حوثی‌ها مدت‌هاست برای به دست گرفتن کنترل مأرب می‌جنگند که استانی مهم و ثروتمند از نظر انرژی است و آخرین پایگاه اصلی دولت یمن در شمال به شمار می‌رود. شکست‌های اخیر حوثی‌ها -که آنها ورود مجدد امارات به جنگ را مقصر آن می‌دانند- تصرف مأرب را بسیار دشوارتر می‌کند.

امارات از زمان خروجش از یمن در سال ۲۰۱۹، فقط تعداد اندکی از نیروهای ضد تروریسم را در خاک یمن نگه داشت و ادعا کرد که در عملیات ضد حوثی‌ها شرکت ندارد. با این حال، در هفته‌های اخیر، مقامات آمریکایی و جنگجویان محلی مختلف گزارش داده‌اند که ابوظبی بار دیگر در حال افزایش عملیات هوایی و حمایت از گروه‌های ضد حوثی مانند گردان‌های العمالقه است که در شکل‌گیری و تأمین مالی اولیه آن نقش داشته است. گردان‌های العمالقه پس از ایفای نقش کلیدی در آزادسازی سواحل غربی از دست حوثی‌ها در اوایل جنگ یمن، اخیراً دوباره در شبوه مستقر شدند که به نظر می‌رسد بخشی از استراتژی مشترک امارات و عربستان است. موفقیت آنها در میدان جنگ ظاهراً باعث تحریک حوثی‌ها شده و تصمیم گرفتند به منظور بیرون راندن اماراتی‌ها از صحنه جنگ، مستقیماً علیه آنها در قلمرو امارات دست به تلافی بزنند .

پیامدها برای سیاست امارات در قبال یمن و ایران

امارات متحده عربی از اینکه مکانی امن و از نظر اقتصادی پر جنب و جوش برای زندگی در یک منطقه ناآرام است به خود می‌بالد. از این رو، هیچگاه در برابر حملات بیرونی علیه مهاجرانی که حدود ۹۰ درصد جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند و قلب اقتصاد آن به شمار می روند، بردباری نشان نداده است. بسیاری از اماراتی‌ها، ماجرای تکان دهنده سال ۲۰۱۴ موسوم به «شبح "جزیره ریم"» را به یاد می‌آورند؛ ماجرای زنی تندرو که یک معلم مجارستانی-آمریکایی مهد کودک را با چاقو به قتل رساند و به خاطر آن بلافاصله اعدام شد. تداوم حملات حوثی‌ها به خاک امارات در درازمدت می‌تواند اعتبار وجود امنیت در این کشور را که با دقت و زحمت به دست آمده از بین ببرد.

در کوتاه مدت، سوال کلیدی این است که امارات در یمن چه واکنشی نشان خواهد داد. رهبران امارات احتمالاً می‌دانستند که ورود مجدد به این جنگ ممکن است حوثی‌ها را تحریک کند، و بدون شک آنها تهدیدهای عمومی هفته گذشته حوثی‌ها برای گرفتن انتقام را شنیده بودند. بنابرین آیا ابوظبی به حمایت از متحدان خود در یمن برای فشار آوردن به حوثی‌ها ادامه می‌دهد و مثلاً به خاطر بازپس‌گیری کامل مأرب، نیروهای خود را دو برابر می‌کند؟ یا در راستای سیاست خارجی کمتر مداخله‌جویانه اخیر خود عقب‌نشینی خواهد کرد؟

روابط امارات با ایران نیز ممکن است تحت آزمون قرار گیرد. دو کشور در چند ماه گذشته با هدف کاهش تنش‌های منطقه‌ای، مذاکراتی در سطح بالا انجام داده‌اند. اکنون ناظران می پرسند آیا تهران در این حمله دخیل بوده یا از آن اطلاع داشته است؟ از سویی، به رغم حمایت گسترده ایران از حوثی‌ها، این گروه اغلب مستقل از ایران تصمیم می‌گیرد. از سوی دیگر، هرگونه تلاش ایران برای بهره بردن از قابلیت انکار، احتمالاً با گزارش‌هایی که نشان می‌دهد محمد عبدالسلام، مذاکره‌کننده ارشد حوثی‌ها، در تهران با ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهور و علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی دیدار کرده، نقض می‌شود. ماهیت و دامنه این حملات همچنین خاطره حمله سال ۲۰۱۹ به تاسیسات نفتی بزرگ عربستان سعودی را تداعی می‌کند که ابتدا حوثی‌ها مسئولیت آن را برعهده گرفتند اما بعداً گفته شد که احتمالاً از سوی ایران بوده است. صرف نظر از این مسائل، روابط نزدیک تهران با این گروه که اکنون فعالانه امارات را هدف قرار داده احتمالاً، در صورت ادامه مذاکرات ایران و امارات، محور اصلی این مذاکرات خواهد بود.

ملاحظات آمریکا

مقامات آمریکایی بدون شک مسیر پرواز پهپادها و موشک‌های مشکوک را به دقت زیر نظر دارند. تنها در چند مایلی جنوب المصفح، پایگاه هوایی «الظفره» قرار دارد که نیروها و تجهیزات آمریکایی در آن مستقرند. واشنگتن می‌خواهد بداند منشأ پهپادها و موشک‌ها کجا بوده، چقدر طی مسافت کرده‌اند و آیا سامانه‌های پدافند ضدهوایی عمل کرده‌اند یا خیر. بر اساس آخرین گزارش «گروه کارشناسان سازمان ملل» در مورد یمن، که درز کرد و وسیعا پخش شد، حوثی‌ها اکنون ادعا می‌کنند که پهپادهای پیشرفته‌ای در اختیار دارند که تا ۲۰۰۰ کیلومتر پرواز می‌کند و، بنابرین، فرودگاه بین‌المللی ابوظبی را می‌توان از صنعا هدف قرار داد؛ هرچند ضربه دقیق از آن فاصله همچنان دشوار خواهد بود.

در هر صورت، مقامات آمریکایی به‌ویژه نگران حمله به فرودگاه ابوظبی هستند که یک مرکز بین‌المللی انتقال مسافر است و آمریکایی‌ها برای پرواز و جابجایی از آن استفاده می‌کنند. پس از حمله پهپادی در سال ۲۰۱۸ که حوثی‌ها مسئولیت آن را برعهده گرفتند، ماهیت حمله اخیر ممکن است به اندازه‌ای نگران کننده باشد که باعث شود بحث‌های داخلی در آمریکا بر سر تعیین این گروه به عنوان یک سازمان تروریستی خارجی و یا اعمال تحریم‌های هدفمند بیشتر بر اعضای آن مجددا آغاز شود.

در همین حال، تشدید فعالیت های نظامی ائتلاف در یمن ممکن است باعث احیای مجدد بحث‌های واشنگتن در مورد بهترین راه پیش رو در این درگیری برای حفاظت از منافع آمریکا شود. دولت بایدن علناً با عملیات تهاجمی در یمن مخالف است که همسو با دیدگاه سازمان ملل است. در واقع، هانس گروندبرگ، فرستاده ویژه سازمان ملل در امور یمن، اخیرا از اینکه ائتلاف و حوثی‌ها «بر گزینه‌های نظامی پافشاری می‌کنند» ابراز تاسف کرده است. با این حال، از آنجا که برخی مقامات و تحلیل‌گران آمریکایی معتقدند که حوثی‌ها تمایلی به مذاکره ندارند، ممکن است به ناچار گزینه نظامی را به عنوان راهی برای جلوگیری از افتادن یمن به دست این گروه درنظر بگیرند -‌به خصوص اگر این کارزار نظامی را امارات رهبری کند. ولی چنین گزینه‌ای با سیاست فعلی آمریکا ناسازگار است. اگر ابوظبی تصمیم بگیرد که در یمن همچنان درگیر باشد، این درگیری احتمالاً تأثیر زیادی بر مسیر مناقشه در کوتاه‌مدت خواهد داشت و دولت بایدن ممکن است با فشار دوباره بر سر سیاست‌های فعلی خود مواجه شود.

حمله به امارات پرسش‌های گذشته را هم در این مورد زنده می‌کند که آیا آمریکا باید از متحدان خود در خلیج فارس در برابر حملات حوثی‌ها محافظت کند و اینکه چگونه می‌تواند این کار را در حالی انجام دهد که با عملیات تهاجمی آنها در یمن مخالفت می‌کند. دولت بایدن مدتی است که با دقت این سیاست را در مورد عربستان سعودی اجرا می‌کند و اکنون ممکن است مجبور شود همین کار را با امارات انجام دهد

النا دلوزیه هموند خانواده رابین در انستیتو واشنگتن است.