- Policy Analysis
- دیدبان سیاستگذاری 3660
قطعنامه سازمان ملل در محکومیت الحاق مناطقی از اوکراین به روسیه: رأی کشورهای خاورمیانه چه بود؟
بیشتر کشورهای منطقه از این اقدام حمایت کردند؛ با یک رأی منفی، دو تغییر مهم از زمان قطعنامه ماه مارس، و چندین بیانیه محکم در حمایت از تمامیت ارضی.
در ۱۲ اکتبر، سازمان ملل در محکومیت رفراندومهای غیرقانونی روسیه و الحاق اراضی اوکراین در ماه گذشته، رأیگیری کرد. این دومین قطعنامه محکومیت مجمع عمومی از زمان شروع جنگ در فوریه بود. اولی در ۲ مارس تصویب شد، درست یک هفته بعد از تهاجم روسیه، و اکثریت قاطع اعضاء (۵-۱۴۱) حمله را محکوم کردند و خواستار آن شدند که مسکو نیروهای خود را خارج کند. در خاورمیانه و شمال آفریقا، چهارده کشور در حمایت از قطعنامه ماه مارس رأی دادند؛ با یک رأی مخالف و سه رأی ممتنع، و یک عضو در رأیگیری شرکت نکرد.
هفت ماه بعد، ۱۴۳ عضو سازمان ملل، از جمله ۱۶ کشور خاورمیانه و آفریقا، به قطعنامه جدید رأی موافق دادند. یک کشور منطقه رأی مخالف داد، یکی رأی ممتنع، و یکی دیگر در رأیگیری شرکت نکرد (برای جزئیات به پایین نگاه کنید). قابل تامل است که عراق با آنکه به قطعنامه مارس رأی ممتنع داد، از قطعنامه جاری حمایت کرد؛ مراکش هم که در قطعنامه اول رأی نداده بود همین کار را کرد. هیچ یک از دو کشور درباره تصمیم خود اظهار نظر علنی نکرده است.
الجزایر
۲ مارس: ممتنع
۱۲ اکتبر: ممتنع
بیانیه نماینده دائم الجزایر در سازمان ملل: «الجزایر مایل است نگرانی خود را از وخامت اوضاع در اوکراین و تشدید دوقطبی شدن ابراز کند؛ این وضعیت کمک زیادی به افزایش تنش در این بحران میکند و پیامدهای آن برای صلح و امنیت بینالمللی نیز موجب نگرانی است. در این خصوص … الجزایر یک بار دیگر تصریح میکند که ما به اصول حقوق بینالملل و اصول و اهداف منشور سازمان ملل اکیدا پایبند هستیم، خصوصا احترام به استقلال کشورها و مخالفت قاطع با الحاق اراضی. ما از جامعه بینالمللی و سازمان ملل میخواهیم مسئولیتهای خود را ایفا کنند و رویکرد استاندارد دوگانه را به طور کامل متوقف سازند، و برای خاتمه دادن به تمام اشکال اشغال و تکیه به زور برای الحاق اراضی، تلاش کنند. امری که دههها در دستورکار ما وجود داشته است؛ خصوصا در مورد فلسطین، جولان اشغالی سوریه، و صحرای غربی.»
بحرین
۲ مارس: موافق
۱۲ اکتبر: موافق
مصر
۲ مارس: موافق
۱۲ اکتبر: موافق
بیانیه نماینده دائم مصر در سازمان ملل: «هیئت مصر در راستای اصول خود، یعنی حفظ اصول و اهداف منشور سازمان ملل مبنی بر مخالفت با تهدید و استفاده از زور در مناقشات و انتخاب شیوههای صلحآمیز برای حل مناقشه، و همچنین احترام به تمامیت ارضی کشورها، از پیشنویس قطعنامه حمایت میکند. مصر درخواست خود را از طرفهای درگیر، یعنی روسیه و اوکراین، و تمام آنهایی که دارای نفوذ هستند تکرار میکند و از آنها میخواهد به خصومت خاتمه دهند و آثار منفی این منازعه را بر شهروندان مهار کنند تا بتوان اطمینان حاصل کرد که منافع هر دو طرف به شکلی برابر به همراه صلح، ثبات، و امنیت بینالمللی تامین میشود. این بحران بر تمام دنیا تاثیر گذاشته است؛ کشورهای در حال توسعه، از جمله مصر، بیش از همه در زمینه انرژی و بهای سوخت، خصوصا بهای گندم که کالایی ضروری برای مردم ماست، از این منازعه تاثیر میپذیرند. همچنین اثراتی بر فعالیت اقتصادی، اشتغال، و تورم دارد، و نگرانیهای ما در این مورد شنیده نمیشود. مصر خواستار عقلانیت است، خواستار گفتگو است، و خواستار خودداری از هر گونه اقدامی که این بحران را بدتر کند.»
ایران
۲ مارس: ممتنع
۱۲ اکتبر: عدم شرکت در رأیگیری
بیانیه نماینده دائم ایران در سازمان ملل: « جمهوری اسلامی، به عنوان کشوری که با ویرانیهای ناشی از یک جنگ تحمیلی مواجه و از آن متاثر شد، با هر گونه درگیری یا جنگ در هر جای دنیا مخالف است. جمهوری اسلامی پیوسته از صلح و پایان درگیری در اوکراین حمایت کرده است، و از طرفها خواسته است خویشتنداری کنند، از تشدید تنشها اجتناب کنند، و در روندی معنادار برای بررسی علل ریشهای این وضعیت و حل مناقشات خود از طرق مسالمتآمیز مشارکت کنند. ایران همچنین از طرفها خواسته است تا به تعهدات خود تحت حقوق بینالملل بشردوستانه پایبند باشند و برای محافظت از شهروندان و زیرساختهای حیاتی در برابر اهداف یا حملات نظامی به مشورت بپردازند.»
عراق
۲ مارس: ممتنع
۱۲ اکتبر: موافق
اسرائیل
۲ مارس: موافق، از پیشنهاددهندگان قطعنامه
۱۲ اکتبر: موافق
اردن
۲ مارس: موافق
۱۲ اکتبر: موافق
کویت
۲ مارس: موافق، از پیشنهاددهندگان قطعنامه
۱۲ اکتبر: موافق
لبنان
۲ مارس: موافق
۱۲ اکتبر: موافق
لیبی
۲ مارس: موافق
۱۲ اکتبر: موافق
مراکش
۲ مارس: عدم شرکت در رأیگیری
۱۲ اکتبر: موافق
عمان
۲ مارس: موافق
۱۲ اکتبر: موافق
قطر
۲ مارس: از پیشنهاددهندگان قطعنامه
۱۲ اکتبر: موافق
بیانیه ۳ اکتبر از سوی وزارت امور خارجه قطر: «کشور قطر با نگرانی زیاد تحولات جاری در بحران روسیه-اوکراین را مبنی بر اعلام الحاق اراضی اوکراین به روسیه دنبال میکند، و بر ضرورت احترام به استقلال و تمامیت ارضی اوکراین در چارچوب مرزهای شناختهشده بینالمللی و پیگیری گفتگو برای حل بحران تاکید دارد. وزارت امور خارجه بر موضع کشور قطر مبنی بر لزوم پایبندی به منشور سازمان ملل و اصول مسلم حقوق بینالملل تاکید میکند، از جمله تعهدات مندرج در منشور برای حل مناقشات بینالمللی از طرق صلحآمیز.»
عربستان سعودی
۲ مارس: موافق
۱۲ اکتبر: موافق
بیانیه نماینده دائم عربستان در سازمان ملل، به نیابت از شورای همکاری خلیج فارس: «کشورهای شورای همکاری خلیج ]فارس[ با نگرانی شدید وضعیت اوکراین را از زمان شروع مناقشه دنبال میکنند. ما تاکید میکنیم کشورهای شورا روابط دوستانه با تمام طرفها دارند و باور دارند که بهترین راه برای اجتناب از پیامدهای منفی، حلوفصل بحران از راه دیپلماتیک و گفتگو به شیوهای است که منافع تمام طرفهای ذینفع را تامین کند. بنابرین، اعضای شورا از همه طرفها میخواهند خویشتنداری کنند، از افزایش تنش اجتناب کنند، و شیوههای مسالمتآمیز برای حل مناقشه اتخاذ کنند. رأی کشورهای عضو در شورای همکاری خلیج در موافقت با پیشنویس قطعنامه ناشی از تعهد ما به اصول مسلم حقوق بینالملل و منشور سازمان ملل است. ما بر لزوم احترام به حاکمیت کشورها، روابط خوب همسایگی، خودداری از استفاده یا تهدید استفاده از زور، و همچنین حل مسالمتآمیز مناقشات تاکید میکنیم.»
سوریه
۲ مارس: مخالف
۱۲ اکتبر: مخالف
بیانیه خبرگزاری عرب نیوز سوریه: «بصام الصباغ، نماینده دائم سوریه در سازمان ملل، در استناد به پیشنویس قطعنامه ارائهشده از سوی کشورهای غربی به مجمع عمومی، گفت که تداوم خصومت و رویکرد تحریکآمیز برخی کشورهای غربی نسبت به بحران اوکراین نشانهای آشکار از آن است که این کشورها در پی دامن زدن به جنگ و تحریک روند نازیسم در اوکراین هستند. الصباغ گفت: ”سوریه کارزار هماهنگی را که کشورهای غربی و ابزارهای رسانهای آنها با انتشار اطلاعات دروغ، اتهامات ساختگی، و عکسها و ویدیوهای جعلی علیه روسیه به راه انداختهاند با این هدف که از حق طبیعی روسیه برای دفاع از مردم خود ممانعت کنند، محکوم میکند.“»
تونس
۲ مارس: موافق
۱۲ اکتبر: موافق
ترکیه
۲ مارس: موافق، از پیشنهاددهندگان قطعنامه
۱۲ اکتبر: موافق، از پیشنهاددهندگان قطعنامه
بیانیه نماینده دائم ترکیه در سازمان ملل: «حملات روسیه علیه بسیاری از شهرهای اوکراین، که امروز منجر به تلفات غیرنظامی شده است، عمیقا مایه نگرانی و غیرقابل قبول است. ما یک بار دیگر حمایت قاطع خود را از یکپارچگی، استقلال، و حاکمیت [اوکراین] تکرار میکنیم. ما همچنین قاطعانه رفراندومهای نامشروع را رد میکنیم. تصمیم روسیه به جداسازی مناطق دونتسک، لوهانسک، خرسون، و زاپوریژیا از اوکراین غیرقانونی است. این اقدام نقض فاحش حقوق بینالملل است. این اقدام غیرقابل قبول است.»
امارات متحده عربی
۲ مارس: موافق
۱۲ اکتبر: موافق
یمن
۲ مارس: موافق
۱۲ اکتبر: موافق
این گزارش را دیوید پَتکین، اریک یاوورسکی، فارس المعری، فرانسیس مکدونو، سوده آکوندوگدو، سارا کان، گابریل اپستاین، لورن فون تادن، می قدّو، و معید برادران، با حمایت برنامه بنیاد دایان و گیلفورد گلیزر در زمینه رقابت قدرتهای بزرگ و خاورمیانه در انستیتو واشنگتن تهیه کردهاند.