نمایش سامانههای پهپادی در ۲۶ ژوئن در رژه اردوگاه اشرف نمایش قدرت بود با رونمایی از انواع جدیدی از بدنه هواگردها و وسایط کنترل سیار فراهمشده از سوی ایران.
* مولفان این مقاله از آدام رانسلی، کریسپین اسمیت و حمدی ملک برای کمکشان در تکمیل این مطلب تشکر میکنند.
در ۲۶ ژوئن، نیروهای حشد شعبی (بسیج مردمی عراق) مهمترین رژه نظامی خود را در اردوگاه اشرف در دیاله برگزار کردند. در این رژه، شبهنظامیانی که بخشی از فعالیتشان در زیرمجموعه حشد شعبی انجام میشود، مثل بدر و کتائب حزبالله و عصائب اهل الحق، حضور داشتند. در این رژه طیفی از سامانههای ایرانی به نمایش گذاشته شد تا حشد شعبی را یک نیروی نظامی تمامعیار، همتراز یا برتر از ارتش، نیروهای ضدتروریسم و پلیس فدرال عراق نشان دهد. این نوشتار کوتاه به سامانههای پهپادی در این رژه میپردازد و بخش دوم آن به سامانههای جنگی زمینی اختصاص دارد که ایران آنها را تامین میکند.
سلاح اصلی: مهاجر-۶
شاید مهمترین رونمایی مربوط به مهاجر-۶، اولین پهپاد رزمی ساخت صنایع قدس ایران، باشد که در حال خدمت به حشد شعبی است (تصویر ۱). نمونههایی که در این رژه نشان داده شد (در حالی که هنوز شماره سریال ایرانی را بر بدنه خود داشتند)، هر کدام به دو بمب نارنجکی ساخت ایران (که بدنه آنها در اثر انفجار به شکل ترکش عمل میکند)، با قطر کوچک و دارای کلاهکِ هدفیاب الکترواُپتیک مجهز بودند. مهاجر-۶ میتواند تا چهار موشک یا بمب کوچک هدایتشونده را حمل کند. در حالی که این سلاح خیلی شبیه خانواده بمبهای مینیاتوری خانواده قائم و سدید است، پیکربندی آن تاکنون در هیچ نسخه ایرانی دیده نشده است. بنا به گزارشها، این بمبها از حداکثر برد ۵ تا ۸ کیلومتر و دقت ۲٫۵ تا ۵ متر برخوردارند و با کلاهکهای هدفیاب قابل تعویض (هدفیاب روز، فروسرخ، تصویربرداری فروسرخ و لیزری برای «توانایی حمله دقیق در روز/شب») ارائه میشود. پیکربندی بمبی که در رژه دیده شد، شامل هدفیاب دوربیندار برای روز بود که دارای هر دو گزینهٔ «هدایت زمینی» و «جستجو و ردگیری خودکار» است که این مورد عملیات خودکار را امکانپذیر میکند.
مهاجر-۶ با برد ۲۰۰ کیلومتری و مدت پرواز ۱۲ ساعتی (با سرعت ۲۰۰ کیلومتر/ساعت)، در مقایسه با دیگر پهپادهای بزرگ ایرانی، برد و استقامت پروازی نسبتا محدودی دارد و چنین عملکردی، با توجه به اینکه حداکثر ۴۰ کیلوگرم بار مفید حمل میکند، آن را سلاح فوقالعادهای نشان نمیدهد. عجیب آنکه، نمونههای نمایش دادهشده در رژه فاقد هرگونه تجهیزات شناسایی اپتیکی قابل مشاهده بودند که شاید نشان از آن باشد که فعلا قرار است از آنها برای ماموریتهای تهاجمی استفاده شود. حداقل سه پهپاد مهاجر روی کفی کامیونها به نمایش درآمد.
ایستگاههای کنترل زمینی پهپاد
حشد شعبی در این رژه حداقل دو ایستگاه کنترل زمینی را با رادارهای دوربرد، و ابزارهای دوربرد مکانیابی جغرافیایی و ردگیری پهپادها نمایش داد.
سامانههای پهپادی شهاب
یکی دیگر از شرکتکنندهای شاخص در این رژه، پهپاد پرسهزن شهاب (یا پهپاد انتحاری، تصویر ۳) بود، که مشخص است خواهر پهپادهای حوثی یمنی یعنی صماد-۱ و صماد-۲ است. شهاب مثل همخانواده یمنی خود مجهز به آنتنهای گیرنده-فرستنده دوربرد برای ناوبری جی.پی.اس دقیق است. بنا به اظهار گروه کارشناسان سازمان ملل در امور یمن، که نمونههای متعدد ساقطشده صماد را بررسی کردهاند، نسخه دوربرد آن (صماد-۳) بیش از ۱۰۰۰ کیلومتر برد دارد. ازین رو، حشد شعبی (که بخشی از ستاد آن را اعضای شبهنظامیان تشکیل میدهند) در حال به رخ کشیدن یک سامانه پهپادی است که ایران برای یک گروه شبهنظامی دیگر در محور مقاومت تامین کرده است. شش پهپاد شهاب در رژه به نمایش درآمدند.
سامانههایی از نوع پهپاد ابابیل
حشد شعبی دو پهپاد تقریبا یکسان را نمایش داد که شباهتی با پهپاد ابابیل-۳ ایران دارد اما با نسخههای تولیدشده بومی (تصویر ۴).
بین دو پهپاد نوع ابابیل، یک پهپاد مجزا هم بود که ظاهرا نسخه مشتقشده از پهپاد ایرانی پلیکان-۲ یا سهند است (تصویر ۵، با تشکر از آدام رانسلی بابت شناسایی).
سامانه اسکایواکر ایکس۸
نمونههایی که در رژه به نمایش درآمد شبیه نسخه غیرنظامی اسکایواکر ایکس۸ است (تصویر ۶) که پهپادی بالدیس است و به طور گسترده در خاورمیانه استفاده شده است و ظاهرا نسخهای از پهپاد ایرانی موسوم به چمروش باشد. شش سامانه نوع ایکس۸ نمایش داده شد.
تحلیل
بخش نمایش پهپادها در رژه اشرف، با توجه به رونمایی از مهاجر-۶ و ایستگاه کنترل زمینی، سر و صدای مورد نظر حشد شعبی را ایجاد کرد. همچنین، ورود پهپادهای بال ثابت شهاب/صماد هم، با توجه به نزدیکی آنها به سامانههای کاس-۰۴ (نوع صماد) که در پنج حمله پهپادی به تاسیسات آمریکا از آوریل ۲۰۲۱ استفاده شدهاند، جالب توجه است. همانطور که گفته شد، پهپادها متعلق به شاخه استخبارات (اطلاعات میدانی) حشد شعبی و «بخش عملیاتهای جزیره» هستند، که هر دو تحت کنترل کتائب حزبالله قرار دارند. دشوار میتوان معلوم کرد چه تعداد از پهپادهای به نمایش درآمده، کامل و عملیاتی بودند و کدام یک از آنها (خصوصا مهاجر) کاملا تحت کنترل نیروهای حشد شعبی است و کدام یک از ایران قرض گرفته شده یا برای استفاده در سوریه اختصاص داده شده است.