مهدی خلجی، عضو ارشد و هموند پژوهشی خانواده لیبتسکی در انستیتو واشنگتن
پژوهشگرِ تشیع، فلسفه و کارشناس سیاست ایران
تحلیل کوتاه
مقاله‌ای در یک وبسایت سیاسی عمده در ایران نشان می‌دهد که چگونه افتراهای عوامانه و تئوری‌های توطئه یهودستیزانه، راه خود را در تمام سطوح گفتمان رژیم باز کرده است.
در تاریخ ۱۸ آوریل، وبسایت پرآوازه الف مقاله‌ای منتشر کرد با عنوان «چه قومی خونخواران تاریخ بشریت لقب گرفته‌اند؟» که جستاری است طولانی و مفصل با پاورقی، تصویر و کلیپ‌های ویدیویی که در آن یهودیان به قتل غیریهودی‌ها و استفاده از خون آنها برای مراسم دینی خود متهم شده‌اند.
وبسایت الف تحت مالکیت و نظارت احمد توکلی، از نمایندگان مجلس ایران، است که قبلا به عنوان وزیر کار و امور اجتماعی و نیز رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس کار کرده است. توکلی از چهره‌های برجسته محافظه‌کاران است و دکترای خود را در رشته اقتصاد از دانشگاه ناتینگهام بریتانیا گرفته است. توکلی همچنین خاله‌زاده برادران لاریجانی است؛ محمدجواد لاریجانی، رئیس شورای حقوق بشر در قوه قضاییه، صادق لاریجانی رئیس قوه قضاییه و علی لاریجانی، رئیس مجلس. به محض انتشار این مطلب در وبسایت الف، وبسایت‌های تندرو دیگر مثل مشرق‌نیوز نیز آن را بازنشر کردند.
انگ قدیمی خونخواری
این جستار که از سوی «بخش خارجی الف» منتشر شده، نیت یهودستیزانه خود را از همان آغاز آشکار می‌کند: «خونریزی یهویان موضوع تازه‌ای نیست. از آن‌چه که امروز رژیم اشغالگر در سرزمین‌های اشغالی رقم می‌زند می‌توان خوی درندگی و وحشی‌گری این قوم را دریافت. اما با مرور سرگذشت قوم یهود در قرون گذشته، آشکار می‌شود که آنها اساسا و طبق آیین و آموزه‌های تحریف‌شده‌شان، بر خونریزی و حتی خونخواری تأکید دارند.» تعبیر «تحریف‌شده» در این‌جا اشاره به این باور اسلامی دارد که بخش‌هایی از عهد عتیق و عهد جدید ساختگی است.
این مقاله ادعا می‌کند که مبنای آن «دائرةالمعارف یهودیت» (بدون اطلاعات بیشتر در خصوص مشخصات منبع) و چهار کتاب به زبان عربی به قلم نویسندگان مصری است. در این مقاله همچنین از اریک بیشاف شرق‌شناس و زبان‌شناس ضدیهود آلمانی، و ریچارد برتون شرق‌شناس و دیپلمات بریتانیایی مشهور به ضدیت با یهودیان نقل قول می‌شود:
«دکتر ادریک بسکوف [اریک بیشاف] درباره قوم یهود می‌گوید: "از حکمت دین یهود و آموزه‌های آن، قتل بیگانگانی است که تفاوتی بین آنها و حیوانات وجود ندارد و این قتل و کشتار باید به صورت شرعی صورت گیرد و کسانی که به آموزه‌های دین یهود ایمان ندارند، باید آنها را به عنوان قربانی به الهه بزرگ یهودی تقدیم نمود." ریچاد برتون که خود مدت‌ها به تحصیل تلمود پرداخته است، در کتابش یهود، نور و اسلام [ظاهرا عنوان تحریف‌شده کتاب یهودی‌ها، کولی‌ها و اسلام] که در سال ۱۸۹۸ منتشر شد، می‌نویسد: "طبق آن‌چه که در تلمود آمده است، نزد یهودیان دو مراسم خونین وجود دارد که یهوه را راضی می‌گرداند. یکی از آنها عید نان‌های آغشته به خون بشری است ]عید فصح[ و دیگری مراسم ختنه کردن کودکان یهودی."»
هرچند نقل قول سایت الف دقیق نیست، اما در کتاب برتون گزاره‌های افتراآمیز بسیار مشابهی وجود دارد که روایت گمراه‌کننده‌ای از متن اصلی تلمود است.
در این مقاله از رفعت مصطفی، عضو حزب بعث سوریه و نویسنده ضدیهودی و پُرکار، نیز نقل قول شده است. بر اساس نقل الف، او در جستاری در روزنامه مصری الشعب مصر به تاریخ ۱ دسامبر (بدون ذکر سال) نوشته بود: یهودیان خونخوارترین مردمان تاریخند. «آری، این مردمان همان یهود هستند؛ همان کسانی که دین‌شان به آنها می گوید: "کسانی که به دین یهود ایمان نمی‌آورند، باید برای الهه ما، یهوه، قربانی شوند." [...] تحقیقات نشان می‌دهد که تبعیت یهودیان از تعالیم تحریف‌شده دین‌شان، عامل اساسی در حوادث و بدبختی‌هایی است که یهود در تاریخ خود به آن دچار شده است. در زمان قدیم، ساحران یهود از خون انسان در مراسم شعبده‌بازی‌های خود استفاده می‌کردند.»
مقاله الف، سپس توصیفی مفصل از چند مراسم آیینی ارائه می‌دهد که در آن یهودیان با توجیه دینی از خون انسان استفاده می‌کنند و آن را می‌نوشند. این مقاله مثال‌هایی هم از ربودن و قتل کودکان و استفاده از خون آنها برای مراسم عید فصح ارائه می‌کند. به گفته الف، چنان حوادثی در پورت سعید، حلب، دمشق، طرابلس (لبنان) و مناطق متعددی در اروپا روی داده است.
این مقاله نتیجه می‌گیرد: «شاید نوع جنایات ذکرشده، امروز اندکی غریب به نظر برسد. اما سنت خونخواری یهودیان تغییری نکرده است و با توجه به محدودیت‌ها و برخورد‌های قانونی امروز و کشف سریع جرم، شکل دیگری به خود گرفته است و این بار نوزادان قربانی خونخواری این قوم می‌شوند [...] خون ختنه‌گاه کودکان بلافاصله پس از ختنه، در عملی غیربهداشتی و دردآور، توسط خاخام یهودی مکیده می‌شود [...] این عمل همچنین موجب بروز بیماری و جان سپردن بسیاری از کودکان شده است.» این اظهارات ظاهراً توصیف نادرستِ رسم جنجالی یهودیان بنیادگرای ارتدوکس با نام عبری «متسیتسا بپی» است که شامل پاکیزه کردن زخم ختنه از طریق مکیدن خون و تف کردن فوری آن بعد از اتمام ختنه است. در مقاله الف چندین تصویر، نقاشی و ویدیو از این روش گنجانده شده است.
دین یهود ممنوعیتی سختگیرانه در برابر نوشیدن خون هر گونه جاندار زنده دارد؛ این ممنوعیت هفت بار در تورات ذکر شده و یهودیان معتقد همواره مراقب اند که از آن عدول نکنند. اما مقاله الف نشان می‌دهد که انگ خونخواری یهودیان، که قدمتی چند قرنی دارد، همچنان رایج است.
گرایش ضدیهودی جمهوری اسلامی
هانا آرنت در اثر دورانساز خود با عنوان «خاستگاه‌های توتالیتاریسم» میان عقاید ضدیهودیت (بر مبنای دینی) و ضدیهود (بر مبنای قومی) تفاوت قائل می‌شود و دومی را پدیده‌ای کاملا مستقل می‌خواند: «عقاید ضدیهودی یک ایدیولوژی سکولار قرن نوزدهمی است و به این نام (Anti-Semitism) تا قبل از سال‌های دهه ۱۸۷۰ میلادی ناشناخته بود، گرچه مباحث آن وجود داشت، و این آشکارا غیر از تنفر دینی از یهودیت است که ناشی از خصومت متقابل دو اعتقاد متنازع (مسیحی و یهودی) است؛ و حتی می‌توان گفت این‌که عقاید ضدیهودی از نظر استدلال و کشش عاطفی تا حدی وامدار عقاید مخالف یهودیت باشد محل تردید است.» آرنت باور دارد که چون فرقه‌های مختلف مسیحیت، که به نفرت از یهودیان دامن زده اند، متفاوت از ایدئولوژی سیاسی است، بنابراین بیهوده است که به جست‌وجوی «ریشه‌های مسیحی عقاید ضدیهودی» بپردازیم.
چنین تفکیکی را می‌توان بر نگرش ایرانیان نسبت به یهودیان نیز تسری داد. هرچند عقاید ضدیهودیت در سنت‌ها و ادبیات اسلامی ایرانی شناخته شده است (حتی در آثار شاعران کلاسیک معروفی مثل سعدی)، اما این عقاید به طور بنیادین با یهودستیزیِ مدرن – که چپ‌ها، روشنفکران اسلام‌گرا و فعالان سیاسی قبل و بعد از انقلاب ۱۹۷۹ به ایران وارد کردند – فرق دارد. روشنفکران سکولار به‌شدت از گرایش‌های یهودستیزی در اروپا و اتحاد جماهیر شوروی تاثیر گرفته بودند، و اسلام‌گرایان هم تحت تاثیر اخوان‌المسلمین و دیگر نویسندگان ضدیهودی عرب قرار داشتند. افزون بر این، برخی از روحانیون شیعه عراقی هم ادبیات ضدیهودی را از دنیای عرب به ایران انتقال دادند. به عنوان مثال، سیدمحمد شیرازی – بزرگ خاندان شیرازی که به گرایش‌های شدیدا محافظه‌کارانه خود شناخته می‌شود و ده‌ها شبکه تلویزیونی ماهواره‌ای و وبسایت و موسسه و مسجد در ایالات متحده، اروپا و خاورمیانه دارد – چندین کتاب ضدیهودی در دهه ۱۹۶۰ منتشر کرد. یکی از این کتاب‌ها، با عنوان «دنیا بازیچهٔ یهود» به ترجمه سیدهادی المدرسی، روحانی عراقی، منتشر شده که حالا از مراجع تقلید شیعه است.
یهودیان رسما یک اقلیت دینی در جمهوری اسلامی به حساب می‌آیند و در پارلمان این کشور نماینده دارند. آنها در ادای مراسم مذهبی خود در کنیسه‌های‌شان در سرتاسر کشور از جمله تهران آزادند – شهری که صدها هزار سنی ساکن در آن اجازه داشتن مسجدی خاص خود ندارند. با این‌حال، مقامات ایران همواره صریحا و یا به طور تلویحی سخنانی یهودستیزانه بر ضد اسراییل و یهودیان به زبان آورده‌اند و دولت برای مقابله با تبلیغات ضدیهودی از سوی تندروان محلی هیچ تلاشی نمی‌کند. تا پیش از انقلاب، اظهارات یهودستیزانه در کل سیاسی بود و گاهی نیز شکایت‌های مرسوم مسلمانان مطرح می‌شد که یهودیان کلام خدا را تحریف کرده‌اند و بر آن اساس پیامبر اسلام را رد می‌کنند. اما از سال ۱۹۷۹، گسترش دروغ‌های یهودستیزعوامانه، به‌خصوص انگ خونخواری، افزایش یافته است. جست‌وجوی گوگلی این‌گونه اظهارات به فارسی نتایج زیادی، به‌خصوص در وبسایت‌هایی با موضوعات آخرالزمانی، به دست می‌دهد. آزارنده‌تر این‌که انگ خونخواری مدتی است که وارد جریان اصلی رسانه‌ها شده و گاهی صاحب‌نظران نیز در وبسایت‌های مهم و حتی تلویزیون دولتی به اظهارنظر در این زمینه می‌پردازند. هرچند هیچ مقام ایرانی تاکنون اشاره‌ای به خونخواری یهودیان نکرده، اما هیچ کدام هم تاکنون در برابر گسترش این انگ، از جمله در مقاله سایت الف، واکنشی نشان نداده‌اند. به همین ترتیب، هیچ یک از روحانیون ایرانی نیز تا به‌حال زدن انگ خونخواری به پیروان یهودیت را، که در ایران رسماً یک دین آسمانی دانسته می‌شود، محکوم نکرده‌اند.
در ایران امروز، گفتمان‌های ضدیهودیت و یهودستیزانه گاهی در کتاب‌های درسی، رسانه‌ها، تبلیغات دینی و سیاسی و ادبیات روشنفکران سکولار به هم آمیخته می‌شود. این مسئله به رژیم کمک می‌کند که دستورکار ضداسرائیلی خود در منطقه را توجیه کند و یهودیان را دشمنانی واقعی نشان دهد که نمی‌خواهند پیشرفت جمهوری اسلامی، به‌ویژه در عرصه فناوری هسته‌ای، را ببینند. مهم‌تر از همه این است که روشنفکرانی که نگران پیامدهای منفی درازمدت احساسات ضدیهودی در ایران هستند، نمی‌توانند به آسانی این گفتمان آمیخته را نقد کنند.
*مهدی خلجی، هموند پژوهشی خانواده لیبتسکی و عضو ارشد انستیتو واشنگتن است.
