حزبالله لبنان یک سازمان عالمگیر چندوجهی است که درگیر طیف گستردهای از فعالیتهاست، از جمله فعالیتهای علنیِ اجتماعی و سیاسی در لبنان، فعالیتهای نظامی در لبنان و سوریه و تمام خاورمیانه، و فعالیتهای مخفی نظامی، تبهکارانه و تروریستی در سراسر جهان.
جای تعجب نیست که این گروه درگیر چنین طیف وسیعی از فعالیتهاست، یا در سراسر جهان به چنین اقداماتی مبادرت میکند. رهبری حزبالله در فوریه 1985، در نامه سرگشاده خود که اهداف و اصول این سازمان را تصریح میکرد، اعلام کرد: «در خصوص قدرت نظامی ما، هیچکس نمیتواند ابعاد آن را تصور کند چون ما یک شاخه نظامیِ جدا از بخشهای دیگر بدنۀ خودمان نداریم. وقتی ندای جهاد بلند میشود، هرکدام از ما یک سرباز رزم هستیم و هر یک از ما وظیفه خود را در نبرد، مطابق تکلیف شرعی خود، در چارچوب عمل تحت امر ولایت فقیه برعهده میگیرد.»[1] دو سال بعد، تحلیلگران سازمان سیا اشاره کردند که «حزبالله، همانند برادران ایرانی خود، معتقد است که انقلاب اسلامی باید یک پدیده جهانی باشد و نمیتواند درون مرزهای یک کشور واحد محصور شود».[2] آنها نوشتند که آرمان حزبالله آن است که «حامی مالی بنیادگرایی اسلامی در سراسر جهان شود».[3]
حزبالله در فعالیتهای اجتماعی و سیاسی خود بسیار علنی عمل میکند، ولی تلاش فراوانی میکند تا فعالیتهای سری و غیرقانونی خود را مخفی سازد. به قول یکی از عاملان حزبالله، «قاعده طلایی» سازمان جهاد اسلامی (همچنین موسوم به سازمان امنیت خارجی) ــنهاد مسئول عملیاتهای تروریستی بینالمللی حزباللهــ این است که: «هرچه کمتر درباره این واحد بدانی، بهتر است.»[4] وقتی اطلاعات مربوط به فعالیتهای مخفی و غیرقانونی حزبالله روشن میشود، معمولا جرقههایی بیش نیست؛ خرده اطلاعاتی اینجا و آنجا. یکی دیگر از دلایل کمیابی اطلاعات علنی موجود درباره عملیاتهای حزبالله این است که دولتها، هرچند میزان قابلتوجهی از اطلاعات را در اینباره گردآوری میکنند، در استفاده از این اطلاعاتِ طبقهبندیشده در هر شکل عمومی محتاط هستند، چون نگران اند که منابع و شیوههای جمعآوری اطلاعات آنها لو برود.
درنتیجه، هیچ انبارۀ واحدی از اطلاعاتِ گردآمده با منبع باز درباره فعالیتهای جهانی حزبالله تا امروز فراهم نشده است. نبود شفافیت و اطلاعات قابل دسترس، شدیدا مانع ظهور یک مباحثه عمومی و مستند درباره فعالیتهای حزبالله شده است. کتاب من با عنوان «ردپای جهانی حزب خدای لبنان» (انتشارات دانشگاه جورجتاون، 2013) اولین گزارش مفصل از فعالیتهای مخفی حزبالله در سراسر دنیا را ارائه میکند، ولی نیاز به تولید یک منبع کاربرپسند، تعاملی، و قابل روزآمدسازی منظم کماکان وجود دارد.
«سیر زمانی و نقشه تعاملی برگزیده فعالیت جهانی حزبالله لبنان» که براساس تحقیقات انجامشده برای کتابم و مواد گردآورده برای کار بعدی تهیه شده، قرار است این شکاف اطلاعاتی را پر کند. این نقشه که یک ابزار چندرسانهای تعاملی است قابلیت جستجو دارد و میتوان برحسب طبقهبندی، مکان، سیر زمانی، و کلیدواژههای متنی در آن جستجو کرد. هر مدخل شامل تصاویر و ویدیوها، خلاصهای از رویداد، پیوندهای جغرافیایی و/یا موضوعی با مداخل دیگر در نقشه، و همچنین منبع اصلی اسناد است. نقشه یادشده که با تقریبا یکصد مدخل راهاندازی شد و سپس با صدها سند ــشامل گزارشهای دولتی طبقهبندینشده، اسناد دادگاهها، شهادتهای کنگره، گزارشهای تحقیقیــ تکمیل شد، بزرگترین پایگاه داده اسناد با منبع باز درباره فعالیت شرورانه حزبالله و اقدامات ضدتروریستی علیه آن است. این پایگاه دیجیتال بهعنوان یک پروژۀ «در جریان» با در دسترس قرارگرفتن اطلاعات و اسناد بیشتر، بهروزرسانی خواهد شد.
این پروژه، طیف کامل جغرافیایی و بازههای زمانی فعالیتهای حزبالله را روشن میکند؛ از فعالیتهای جزئی تدارکاتی مثل مسیرهای سفر، اسامی مستعار، عاملان و سرتیمها تا موضوعات بزرگترِ مرتبط با تاسیس و توسعه این سازمان، رابطه آن با دولتهای حامی کلیدی، و ماهیت یکپارچه آن. نیکولاس راسموسن، مدیر سابق مرکز ملی ضدتروریسم آمریکا، این نقشه را «منبعی بینظیر» توصیف کرده و میگوید: «این نقشه به ترسیم روابط بین تمام اجزای متفاوت فعالیتهای مرتبط با حزبالله در سراسر جهان کمک میکند، طوری که هیچ ابزار دیگری که من دیدهام موفق به انجام آن نشده است.» این ابزار برای سیاستگذاران، تحلیلگران اطلاعاتی، مقامات مجری قانون، روزنامهنگاران، دانشگاهیان، محققان، و همچنین دانشجویان طراحی شده است.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره منشأ این نقشه، توانمندیهای آن، و شیوه کدنویسی آن اینجا کلیک کنید.
[1] رجوع کنید به «حزبالله ”نامه سرگشاده“ درباره اهداف و اصول خود منتشر میکند»، آژانس اطلاعات مرکزی، 16 فوریه، 1985، 3، در مدخل نقشه «حزبالله موجودیت خود را در نامهای سرگشاده اعلام میکند»: https://maps.internationalmapping.com/hezb/#id=981
[2] «مرور تروریسم»، آژانس اطلاعات مرکزی، 21 دسامبر، 1987، 11:
https://www.cia.gov/library/readingroom/docs/CIA-RDP88-01203R000100250002-2.pdf
[3] همان، 13.
[4] رجوع کنید به مدخل نقشه «فادی کساب بهعنوان سرتیم علی کورانی عمل کرده است»: https://maps.internationalmapping.com/hezb/#id=386